poniedziałek, 10 października 2016

2.Średniowiecze

Ramy czasowe:

Epoka w historii Europy trwająca od V wieku do XV wieku, która rozpoczęła się wraz z upadkiem cesarstwa zachodniorzymskiego i trwała do epoki renesansu i wielkich odkryć geograficznych. 

Początek średniowiecza charakteryzował się spadkiem ludności, upadkiem miast i najazdami plemion barbarzyńskich. Na gruzach cesarstwa zachodniorzymskiego plemiona barbarzyńskie 
tworzyły nowe państwa.

  

Krucjaty:

W XI wieku Turcy Seldżuccy opanowali dużą część Bliskiego Wschodu zdobywając m.in. Persję, Armenię i Jerozolimę. W 1071 roku Seldżucy armię bizańtyńską pod Manzikertem i wzięli pod niewolę cesarza bizantyńskiego Romana IV Diogenesa.

Celem krucjat było odzyskanie Jerozolimy z rąk muzułmanów. Pierwsza krucjata została ogłoszona przez papieża Urbana II na synodzie w Clermont w 1095, w odpowiedzi na prośbę cesarza bizantyńskiego Aleksego I Komnena (1081–1118) o pomoc w walce przeciwko muzułmanom. Urban II ogłosił, że uczestnicy krucjat dostąpią odpustu zupełnego. Na wezwanie papieża  dziesiątki tysięcy mieszkańców Europy ze wszystkich warstw społeczeństwa. W 1099 krzyżowcy zdobyli Jerozolimę.


Literatura i nauka:

Filozofia - średniowieczna myśl filozoficzna także była podporządkowana tematyce religijnej. Najwybitniejszymi przedstawicielami byli teologowie. Jednak pojawiały się próby adaptowania dorobku filozofii antycznej na potrzeby chrześcijaństwa. Do głównych nurtów należą:

-Augustynizm - twórca tej koncepcji był św. Augustyn (354-430), biskup Hippony. Najważniejsze jego dzieło to "Wyznania". Założeniem filozofii Augustyna była hierarchia bytów, na której człowiek znajdował się między zwierzętami a aniołami, czyli pomiędzy bytami wyższymi a niższymi.


-Franciszkanizm - oparty na prostej i radosnej wierze program, głoszący miłosierdzie jako podstawowy przekaz ewangelicki, nawołujący do ubóstwa i braterstwa. Inspiratorem tej koncepcji był św. Franciszek z Asyżu (1225-1274), założyciel zakonu franciszkanów, który zrezygnował ze swego bogactwa, aby wieść życie wędrownego kaznodziei.


-Tomizm - filozofia oparta na podglądach św. Tomasza z Akwinu (1225-1274), który przystosował filozofię Arystotelesa do realiów chrześcijańskich. Jego podstawą był racjonalizm i przekonanie, że wiedza ma swoje źródło w doświadczeniu.


-Scholastyka - udowadnianie prawd Biblii, polegające na wnioskowaniu na podstawie badań argumentów za i przeciw metodą Arystotelesowską. Metoda scholastyczna opierała się na ściśle ustalonej procedurze, co zresztą stało się przyczyną jej upadku. Zakładała ona, że prawdy wiary są niepodważalne i rozumowo nie można ich wyjaśnić.


Cechy literatury średniowiecznej:

-Anonimowość - większość utworów nie była podpisywana, miało to na celu ukrycie się autora za dziełem, a przez te wyeksponowanie jego wartości dydaktycznych, moralnych czy teologicznych.

-Dydaktyzm - fabuła podporządkowana była roli wychowawczej, miała rozpowszechniać przede wszystkim wzorce moralne. Najczęściej jednak podejmowała tematy religijne

-Dwujęzyczność - literatura pisana była tylko po łacinie, która była uniwersalna (tzn. znano ją we wszystkich krajach), ponieważ języki narodowe uważane były za niedoskonałe. Nie mogły zatem traktować o sprawach ważnych (np. teologicznych). U schyłku średniowiecza w miarę kształtowania się języków ojczystych, zaczęło rozwijać się piśmiennictwo rodzime.

-Dwujęzyczność - literatura pisana była tylko po łacinie, która była uniwersalna (tzn. znano ją we wszystkich krajach), ponieważ języki narodowe uważane były za niedoskonałe. Nie mogły zatem traktować o sprawach ważnych (np. teologicznych). U schyłku średniowiecza w miarę kształtowania się języków ojczystych, zaczęło rozwijać się piśmiennictwo rodzime.

-Alegoryczność - pod motywami postaciami czy obrazami, ukryte były pewne domyślne treści; nie wszystko powiedziane zostało wprost.

Jedni z wybitniejszych pisarzy to:

-Jan Długosz - autor dzieła ,,Roczniki czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego''
-Gall Anonim - pierwszy kronikarz historii Polski, autor Kroniki polskiej, będącej rzetelnym źródłem wiedzy o czasach Piastów i rządach Bolesława Krzywoustego
-Wincenty Kadłubek - kronikarz, dziejopis i kapelan nadworny Kazimierza II Sprawiedliwego. Na polecenie księcia spisał po łacinie cztery księgi Kroniki polskiej.

1 komentarz: